Γράφει ο Υπευθυνος ανάπτυξης της Keller Williams One, Βασίλης Μανδαλιάς
Η αγορά ακινήτων βρίσκεται σε μια νέα, πρωτόγνωρη πραγματικότητα, με αυξημένη ζήτηση, μειωμένη προσφορά και αυξήσεις στις μισθώσεις ενοικίων. Τι άλλαξε, ποιοι παράγοντες την επηρεάζουν, τι μας δίδαξε ο τρόπος ζωής μετά την εποχή της καραντίνας, τι καινούργιο ήρθε από τη Δύση και τι κρύβεται πίσω από αυτή την ανατροπή; Ποιοι ήταν και είναι οι παράγοντες που διαμορφώνουν αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων;
1. Η κοινωνική αναδιάρθρωση, τα διαζύγια και η αλλαγή στα νοικοκυριά
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει αλλάξει ριζικά τη δομή των νοικοκυριών. Τα ζευγάρια που αποφάσισαν να τραβήξουν χωριστούς δρόμους και η εφαρμογή της συνεπιμέλειας οδηγούν στην ανάγκη για περισσότερες κατοικίες, αφού δύο γονείς συχνά χρειάζεται να επαναστεγαστούν σε ξεχωριστούς χώρους(δωμάτια) που να μπορούν να φιλοξενήσουν τα παιδιά τους. Αυτό σημαίνει πως συχνά πρέπει να δημιουργηθούν σε σύντομο χρόνο δύο δίδυμα νοικοκυριά που θα καλύπτουν τις ίδιες ανάγκες όπως στην προηγούμενη κατάσταση, δηλαδή παιδικά δωμάτια, χώρος του γονέα, χώρος μελέτης, χόμπι κλπ. Μία ακόμα αλλαγή είναι ότι τα προηγούμενα χρόνια, ο διαζευγμένος γονέας είχε τη τάση είτε να μισθώνει μία γκαρσονιέρα, είτε να επιστρέφει στη προηγούμενη κατάσταση (πχ όπως το πατρικό) για να μπορεί να υποστηρίξει το κόστος της φροντίδα των παιδιών. Παράλληλα, οι νέες μορφές οικογενειακής συμβίωσης, όπως οι μονογονεϊκές οικογένειες και τα single-person households, αυξάνουν τη συνολική ζήτηση σε ακίνητα.
2. Το κομβόι των ψηφιακών νομάδων (digital nomad) και η περίπτωση της τηλεργασίας
Η τεχνολογία και η πανδημία επιτάχυναν την τάση της τηλεργασίας, επιτρέποντας σε περισσότερους εργαζόμενους να δουλεύουν από οπουδήποτε. Μία νέα ανάγκη που προέκυψε τα τελευταία χρόνια είναι η δημιουργία ενός δωματίου ή ενός απομονωμένου χώρου που ορίζεται ως χώρος εργασίας και έχει ό,τι απαιτεί ένα γραφείο, δηλαδή έναν υπολογιστή, εκτυπωτή, πρόσβαση σε τηλεφωνική γραμμή, έτσι ώστε να εργάζεται απρόσκοπτα στο ωράριό του και να μην επηρεάζει/εται από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας του. Άλλη περίπτωση είναι οι ψηφιακοί νομάδες, δηλαδή άνθρωποι που επιλέγουν να ζουν και να εργάζονται σε διαφορετικές πόλεις ή χώρες, αυξάνοντας τη ζήτηση για ευέλικτες κατοικίες, επιπλωμένα διαμερίσματα και λύσεις βραχυχρόνιας μίσθωσης. Η περίπτωση αυτή συνήθως έχει αυξημένες απαιτήσεις στις ευρυζωνικές ταχύτητες, επιλέγει τις κεντρικές αστικές περιοχές καθώς του αρέσει να γνωρίζει νέες πόλεις σε γοργά διαστήματα.
3. Ένας πόλεμος, Το περιβάλλον και το κόστος χρήσης
Οι κατοικίες με πολύ μεγάλο εμβαδόν «πεθαίνουν», πλέον το ενεργειακό κόστος τις καθιστά ασύμφορες και η ανάγκη για πιο βιώσιμες κατοικίες επηρεάζει τις επιλογές των αγοραστών και των ενοικιαστών. Ο πόλεμος στην Ουκρανία μας δίδαξε πως το φθηνό φυσικό αέριο και οι προσιτές τιμές στην ενέργεια είναι κάτι που δεν θα ξαναείναι ποτέ όπως πριν. Οι ενεργειακά αποδοτικές κατοικίες και τα «πράσινα» κτίρια γίνονται πιο ελκυστικά, ενώ η μειωμένη διαθεσιμότητα ακινήτων αυτής της κατηγορίας αυξάνει τις τιμές. Οι ιδιοκτήτες μεγάλων διαμερισμάτων που πήραν την απόφαση να διαιρέσουν και να εκμεταλλευτούν μέσω της μίσθωσης μέρος από την οικία τους φαίνεται προς το παρόν να βγαίνουν ωφελημένοι, καθώς μειώνουν το ετήσιο κόστος ενέργειας από τη μία και από την άλλη λαμβάνουν και εισόδημα από δωμάτια που δεν χρησιμοποιούσαν μέχρι χθες.
4. Η μειωμένη προσφορά νέων ακινήτων και οι μετανάστες οικοδόμοι
Η κατασκευαστική δραστηριότητα δε προλαβαίνει να καλύψει τη ζήτηση. Οι κυριότεροι λόγοι είναι η απουσία οικοδόμων, καλουπατζήδων, σιδεράδων και λοιπών επαγγελμάτων σχετικών με την οικοδομή που στα χρόνια της κρίσης μετανάστευσαν ή άλλαξαν επαγγελματική δραστηριότητα. Άλλοι λόγοι είναι πως οι νέοι δεν έχουν ως πρώτη επιλογή την οικοδομή, οι μετανάστες μετανάστευσαν και δεν φαίνεται να υπάρχουν άλλοι διαθέσιμοι στον ορίζοντα. Οι αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών, οι αποφάσεις του ΣτΕ, οι καθυστερήσεις στα έργα και οι αυστηρότερες πολεοδομικές ρυθμίσεις περιορίζουν την προσφορά νέων κατοικιών, με αποτέλεσμα τη συνεχή αύξηση των τιμών ενοικίασης και πώλησης.
5. Μετά την καραντίνα και οι αλλαγές στις αποφάσεις
Οι άνθρωποι πλέον δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην ποιότητα ζωής και αναζητούν ακίνητα που προσφέρουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, όπως περισσότερους εξωτερικούς χώρους, φυσικό φωτισμό και πρόσβαση στη φύση. Αυτή η στροφή πιέζει ακόμα περισσότερο την αγορά, ειδικά σε περιοχές που ανταποκρίνονται σε αυτά τα κριτήρια.
Τέλος
Η αυξημένη ζήτηση, η μειωμένη προσφορά και η άνοδος των μισθώσεων δεν είναι ένα μεμονωμένο φαινόμενο. Είναι το αποτέλεσμα μιας ευρύτερης κοινωνικής, οικονομικής και τεχνολογικής μεταμόρφωσης. Η κατανόηση αυτών των παραγόντων είναι το κλειδί για να προβλέψουμε τις επόμενες κινήσεις της αγοράς ακινήτων και να προσαρμοστούμε σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Πλέον, οι κατασκευαστές ξεκινούν να ξαναγράφουν νέα σχέδια σε λευκό χαρτί, η πολιτεία ξανασκέφτεται τη στέγαση που την είχε παραμερίσει για χάρη της προσέλκυσης επενδύσεων και των επενδυτών της Golden Visa. Μέχρι την επόμενη μέρα που η αγορά του Real Estate θα βρει τις ισορροπίες της το κόστος στέγασης θα είναι που σίγουρα θα μας απαχολεί!
Φεβρουάριος 2025
